Η κατάθλιψη μέσα απ’ τα μάτια του πάσχοντος: «Μπαίνω στο σπίτι και με περιμένει το Τέρας»

Αυτά ακριβώς ήταν τα λόγια του ανθρώπου που με έβαλε στη διαδικασία να βιώσω το τι πραγματικά εστί να πάσχεις από τη νόσο της κατάθλιψης. Κι όταν λέω να «βιώσω» σε καμία περίπτωση δεν εννοώ πως κατάφερα να καταλάβω το πόσο εγκλωβισμένος στο πρόβλημά του είναι ο καταθλιπτικός άνθρωπος. Αντιθέτως, το εντονότερο που μπορώ να θυμηθώ είναι το πόσο ανεπαρκής ένοιωσα που δεν κατάλαβα εξ αρχής πόσο σοβαρά ήταν τα πράγματα. Το να το ζεις είναι φρικτό. Το να το βλέπεις και να μη μπορείς να κάνεις κάτι όμως, είναι ακόμα χειρότερο.

Της Όλγας Παρθενέα-Γεωργάτσου

Εγώ έτσι το έζησα. Απ’ έξω. Γιατί όσο και να προσπαθήσεις να είσαι κοντά στον άνθρωπό σου σε αυτήν την -κυριολεκτικά μαύρη- περίοδο της ζωής του έχεις χάσει το δυσκολότερο μέρος: αυτό της αναγνώρισης και της αποδοχής του προβλήματος. Ποιος τολμά να παραδεχτεί πως όλα αυτά τα συμπτώματα είναι κάτι παραπάνω από μια απλή απογοήτευση ή στεναχώρια; Ποιος δέχεται ότι η καθημερινότητα του έχει μετατραπεί σε ένα συνεχή αγώνα επιβίωσης από το «τέρας» που μέρα με τη μέρα μεγαλώνει; Και τελοσπάντων ποιος έχει το θάρρος να ζητήσει βοήθεια;

Ποιος έχει «δικαίωμα» στην κατάθλιψη;

Το μεγαλύτερο λάθος που κάνουμε όσοι δεν έχουμε βρεθεί ποτέ αντιμέτωποι με το πρόβλημα, είναι η πεποίθηση πως υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν «δικαίωμα» στην κατάθλιψη. Ότι δηλαδή επειδή εμείς θεωρούμε πως ένας άνθρωπος έχει την υγεία του, την οικογένειά του, τη δουλειά, τους φίλους και τη σχέση του οφείλει να είναι ευτυχισμένος και ευγνώμων. Και όλα αυτά θα ίσχυαν, ναι, αν πράγματι ο άνθρωπος αυτός είχε την υγεία του. Την έχει όμως; Σύμφωνα με τους θεράποντες γιατρούς η κατάθλιψη είναι πιο σοβαρή από ό,τι ο καθένας μας έχει τολμήσει ποτέ να πιστέψει. Η ψυχή νοσεί και με το πέρασμα των ημερών ξεκινά να πλήττεται και το σώμα. Πώς μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για υγεία από τη στιγμή που η κατάθλιψη μας χτυπά την πόρτα;

«Μπαίνω στο σπίτι και με περιμένει το Τέρας» - Η κατάθλιψη μέσα απ’ τα μάτια του πάσχοντος 

Στεναχώρια ή αρχή κατάθλιψης;

Η κατάθλιψη μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς, βιολογικούς ή ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, σε κάθε περίπτωση όμως κανείς δε μπορεί να αποφανθεί με σιγουριά τι ήταν αυτό που οδήγησε τον καταθλιπτικό στην ανάπτυξη αυτών των δυσάρεστων συναισθημάτων που τον αναγκάζουν να κλείνεται στον εαυτό του.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν πρέπει να συγχέουμε μια μεγάλη στεναχώρια που συμβάλλει στην άσχημη ψυχολογία μας με τη νόσο της κατάθλιψης. Σε αντίθεση με την στεναχώρια, η οποία μέρα με τη μέρα εξασθενεί, η κατάθλιψη δεν είναι παροδική καθώς το πρόβλημα ολοένα μεγαλώνει και αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα αντιμετώπισης η κατάσταση τείνει να εξελιχθεί σε κάτι τρομερά επιζήμιο για την ψυχική και σωματική υγεία του ασθενούς.

Τα πρώτα συμπτώματα – Σου θυμίζουν κάτι;

Βλέμμα απλανές, μάτια συνεχώς βουρκωμένα, απώλεια αίσθησης του χρόνου και αισθήματα ενοχής, άγχους και απελπισίας συνθέτουν την εικόνα του ανθρώπου που βρίσκεται στην αρχή της κατάθλιψης. Και κάπου εκεί αρχίζεις να βλέπεις έναν άνθρωπο τελείως διαφορετικό από αυτόν που γνώρισες.

Έναν άνθρωπο κλεισμένο στον εαυτό του, απόμακρο, χωρίς όρεξη, με χιλιάδες δικαιολογίες για να μείνει μόνος του. Σωματικός πόνος, βάρος στο στήθος και έντονες ενοχλήσεις στους μύες και τα κόκαλα συμπληρώνουν τα συμπτώματα του πάσχοντος. Και νευριάζεις. Θυμώνεις. Νιώθεις πως ενώ –σύμφωνα με σένα- όλα πάνε καλά στη ζωή του, εκείνος αποδεικνύεται αχάριστος και δεν εκτιμά τα όσα ωραία του συμβαίνουν.

Η απομόνωση, το σπίτι και οι τοίχοι που πλακώνουν

Τι ωραίο του συμβαίνει όμως; Η δική του καθημερινότητα περιλαμβάνει τοίχους που ολοένα στενεύουν και τον πλακώνουν, έπιπλα που κατευθύνονται επιθετικά προς τα πάνω του και ένα μαύρο ακανόνιστο πλάσμα που έρχεται σε ανύποπτο χρόνο και τον τραβάει μαζί του. Κι εκείνος κρύβεται, επιλέγει να ζει κάτω απ’ το πάπλωμα του κρεβατιού του γιατί νιώθει αδύναμος να αντιμετωπίσει τη δική του πραγματικότητα. Αυτή που ακόμη και οι πιο δικοί του άνθρωποι δε μπορούν να δουν. Ή μήπως δε θέλουν;

Δεν είναι κακό να επιμένεις να πιστεύεις πως όλα θα φτιάξουν. Ή έστω, να το ελπίζεις. Το πρόβλημα με όλους εμάς που ζούμε την κατάθλιψη μέσα από το πρόβλημα ενός ανθρώπου που αγαπάμε πολύ είναι πως δεν έχουμε ούτε τη γνώση ούτε την εμπειρία να διαχειριζόμαστε τέτοιες καταστάσεις. Διαβάζουμε, ενημερωνόμαστε, ρωτάμε, όμως στο τέλος διαπιστώνουμε πως η μόνο λύση είναι η βοήθεια των ειδικών. Όχι μόνο για την φαρμακευτική αγωγή που θα κρίνουν πως πρέπει να ληφθεί, αλλά κυρίως για τις συμβουλές που θα δώσουν τόσο στον άνθρωπο που νοσεί όσο και σε εκείνους που είναι δίπλα του και θέλουν να βοηθήσουν.

«Είχα κάποτε ένα μαύρο σκύλο, τον έλεγαν Κατάθλιψη»

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας  είχε παρουσιάσει μερικά χρόνια πριν ένα σχετικό βίντεο που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση κυρίως σε όσους είχαν έρθει αντιμέτωποι -άμεσα ή έμμεσα- με την κατάθλιψη. Η νόσος παρουσιαζόταν σαν ένας μικρός μαύρος σκύλος που ο άνθρωπος έχει πάντα μαζί του. Και τον ταΐζει, τον συντηρεί. Μέχρι που το κουτάβι γίνεται ολόκληρος σκύλος, επιβλητικός και τρομακτικός.

«Είχα ένα μαύρο σκύλο. Τον έλεγαν Κατάθλιψη. Όταν εμφανιζόταν μπροστά μου ένιωθα κενός, σα να επιβραδύνεται η ζωή μου. Ερχόταν ξαφνικά, χωρίς συγκεκριμένο λόγο. Μπορούσα να δω τον κόσμο μόνο μέσα από το μαύρο σκύλο. Μου στερούσε την όρεξη για φαγητό, την ικανότητα να συγκεντρωθώ και την αυτοπεποίθησή μου. Με έκανε να ντρέπομαι γι’ αυτόν, φοβόμουν το «στίγμα» που θα μου άφηνε σε περίπτωση που κάποιος τον έβλεπε μαζί μου. Και κρυβόμουν. Φοβόμουν μη με ανακαλύψουν. Σπαταλούσα όλη μου την ενέργεια να τον κρύβω,  αλλά διαπίστωσα πως το να κρατάς ένα τόσο μεγάλο μυστικό μέσα σου είναι εξουθενωτικό.

Με έκανε να σκέφτομαι πολύ και να μιλάω άσχημα. Πήρε μακριά μου την αγάπη και την οικειότητα που ένιωθα για δικούς μου ανθρώπους. Με έκανε ενοχλητικό και δύσκολο για το περιβάλλον μου. Τον κυνήγησα πολλές φορές, όμως ήταν δυνατότερος από μένα. Κατέληγα νικημένος. Προσπάθησα να βοηθηθώ αλλά μάταια.

Η κατάσταση χειροτέρευε και ένιωθα απομονωμένος από όλους και από όλα, γιατί είχα γίνει ένα μαζί του. Τότε ήταν που αποφάσισα να ζητήσω βοήθεια από τους γιατρούς...». Το συγκεκριμένο βίντεο φέρει την υπογραφή του συγγραφέα και εικονογράφου Μάθιου Τζόνστοουν, ο οποίος κατάφερε να κερδίσει το κοινό και να παρουσιάσει το πρόβλημα μέσα από τα μάτια το καταθλιπτικού απλά και κατανοητά. Και αν αναρωτιέστε για το τέλος της ιστορίας, να ξέρετε πως ο σκύλος δε νίκησε.

Αντιμετώπιση – Πώς συμπεριφερόμαστε στον πάσχοντα;

Φανταστείτε λοιπόν, πόσο ανόητοι θα νιώσετε όταν πάρετε μια ιδέα για το τι περνάει αυτός ο άνθρωπος; Όταν καταλάβετε πως όλο αυτό που εσείς εκλαμβάνατε ως απομάκρυνση ή αδικαιολόγητη γκρίνια είναι κάτι τόσο διαφορετικό, κάτι που πιστεύατε πως ποτέ δε θα χρειαστεί να αντιμετωπίσετε; Να όμως που ήρθε η ώρα.  Ακόμα και οι ειδικοί υποστηρίζουν πως η επιστήμη δεν είναι ικανή να «θεραπεύσει» μόνη της τον άνθρωπο που παλεύει με την κατάθλιψη. Κανένας γιατρός και καμία θεραπευτική αγωγή δε μπορεί να τον βοηθήσει αν δεν έχει κοντά του τους δικούς του ανθρώπους. Αυτούς που αγαπά και εμπιστεύεται. Και κάπου εκεί έρχεται η ώρα να αποφασίσεις. Είσαι ένας από αυτούς;

«Μπαίνω στο σπίτι και με περιμένει το Τέρας» - Η κατάθλιψη μέσα απ’ τα μάτια του πάσχοντος 

Προσωπικά, ποτέ δε θέλησα να το δω ως πρόβλημα, παρότι ήξερα πολύ καλά πως ήταν. Ίσως τελικά αυτός να είναι ο τρόπος να βοηθήσεις τον άνθρωπό σου να βγει από τη μαύρη τρύπα που έχει πέσει: Να επιλέξεις να αντιμετωπίσεις την κατάσταση ως μια ευκαιρία να δεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός άλλου ανθρώπου.

Να ψάξεις να βρεις το «τέρας» μαζί του και να το διώξετε μαζί. Μην περιμένετε βέβαια να το βρείτε. Ίσως να μην καταφέρετε να το πλησιάσετε καν. Και μόνο το γεγονός όμως ότι βρεθήκατε εκεί, να αντιμετωπίσετε το φόβο, την αγωνία και τον ψυχικό και σωματικό πόνο μαζί του είναι αρκετό για να μπείτε στο πρόβλημα και να τραβήξετε τον αγαπημένο σας έξω από αυτό. Γιατί το «μαζί» είναι αυτό που μετράει τελικά

https://www.reader.gr/